Tolisa, rijeka koje više nema

Tolisa, rijeka koja je nekada proticala kroz srce Bosanske Posavine, danas živi samo u sjećanjima i pričama starijih generacija. Ova rijeka je bila simbol života, prirode i zajedništva, pružajući mnogim generacijama izvor vode, hrane i mjesto za okupljanje. Iako fizički više ne postoji, Tolisa ostavlja dubok trag u kolektivnom pamćenju stanovnika tog kraja.

Geografski i istorijski kontekst

Tolisa je proticala kroz sjeveroistočni dio Bosne i Hercegovine, u blizini opština Gradačac, Šamac i Orašje. Ova rijeka, iako nevelika, imala je ogroman značaj za lokalno stanovništvo. Tokom decenija, Tolisa je igrala ključnu ulogu u razvoju poljoprivrede, ribolova i lokalne ekonomije. Njene vode su navodnjavale plodna polja, a njene obale su bile omiljena mjesta za piknike i druženja.

Prirodna ljepota i biodiverzitet

Rijeka Tolisa bila je poznata po svojoj prirodnoj ljepoti. Kristalno čista voda, bogata flora i fauna činili su ovu rijeku pravim draguljem prirode. Ribe, ptice i druge životinje nalazile su utočište u njenim vodama i obalama. Mnoge vrste biljaka koje su rasle uz Tolisu imale su medicinska svojstva i koristile su se u tradicionalnoj medicini.

Kultura i tradicija

Tolisa nije bila samo prirodni resurs; bila je srce zajednice. Mnoge lokalne priče, legende i pjesme bile su vezane za ovu rijeku. Proslave i festivali često su se održavali na njenim obalama, gdje su se ljudi okupljali da proslave život i prirodu. Riječne obale bile su svjedoci mnogih ljubavi, prijateljstava i važnih životnih događaja.

Ekološke promjene i nestanak

Nažalost, tokom posljednjih decenija, Tolisa je doživjela drastične promjene koje su dovele do njenog nestanka. Urbanizacija, izgradnja infrastrukture i klimatske promjene značajno su uticale na smanjenje njenog toka. Isušivanje tla, zagađenje i promjene u ekosistemu doprinijele su postupnom nestanku rijeke. Danas, Tolisa više ne teče, a njeno korito je gotovo u potpunosti suho.

Nostalgija i sjećanja

Za mnoge stanovnike Bosanske Posavine, Tolisa ostaje važan dio njihove prošlosti. Priče o rijeci prenose se s koljena na koljeno, a stariji često pričaju o danima kada je Tolisa bila centar njihovog života. Mnogi se sa nostalgijom sjećaju ribolova, plivanja i druženja na njenim obalama. Iako rijeke više nema, sjećanja na nju ostaju živa.

Zaključak

Rijeka Tolisa, iako fizički nestala, ostaje simbol prirodne ljepote, zajedništva i života u Bosanskoj Posavini. Njeno sjećanje živi kroz priče, pjesme i uspomene onih koji su imali sreću da je dožive. Tolisa je podsjetnik na važnost očuvanja prirode i kulturne baštine, te na neprocjenjivu vrijednost rijeka i vodenih tokova u životima ljudi.

Autor: Petar Miljić

Labels: Sjećanje

2 коментара :

Предраг Пајић5. јул 2024. 11:03
Rado Babić - komentar sa FB stranice
Tekst je simpatican i nostalgican ali daleko je od istine. Tolisa nije nestala slucajno, niti je to njeno vjestacko nestajanje slucajno. Tolisa je imala veoma veliku poplavnu povrsinu i nebrojene bare koje su ostajale iza proljetnih i kisnih sezona, voda je stalno pravila probleme u vecem obalnom podrucju i posle obimnih istrazivanja i analiza se doslo do zakljucka da bi bilo najbolje odvesti najveci dio vode lateralnim kanalom iz Skugrica u rijeku Bosnu. Nasao sam podatak da je isusivanje posavine krenulo jos 1620-tih, za vrijeme kratkotrajne austrijske uprave, posle se nastavilo pravljenjem zastite od rijeka Bosne, Save i njenih pritoka, najboznatiji zahvat je regulisanje usca Bosne u Savu i pocetak gradnje malog gradica Bosanskog Samca 1963, proces jos nije zavrsen.
Tim djelom jeste rijeka izgubila prvobitnu funkciju ali nije u potpunosti nestala, rijecno korito i dalje postoji, kao i povremeni tok, ipak tako je dobijeno na hiljade hektara obradive i gradjevinske povrsine.
Inace interesantno, a nije pomenuto, je da rijeka Tolisa izvire u selu Tolisa kod Gradacca a uliva se u Savu takodje u selu Tolisa kod Orasja.
Postoje jos mnogo zivih svjedoka kako je to znala biti velika i divlja rijeka i kako su se mnogo ljudi utopilo u njoj. Takodje je bila bogata raznovranom ribom i otac mi je pricao da se samo od ribe iz Tolise i bara moglo prehraniti cjelokupno stanovnistvo u njenom toku.
ОдговориИзбриши
Одговори
Анониман5. јул 2024. 12:43
Шамац је настао 1863, а не 1963. године. О ријеци Толиси могу се писати томови књига на основу чињеница, предањ и личних и личних сјећања.
ОдговориИзбриши
Одговори